Με τον αδόκιμο πλέον όρο Αζτέκοι εννοείται ο κυρίαρχος πολιτισμός της πρόσφατης μετακλασικής περιόδου στην πυκνοκατοικημένη λεκάνη του Μεξικού, ο οποίος έφθασε στο σημείο να ελέγξει τις μεγάλες μεσοαμερικανικές περιοχές, βόρεια του κόλπου του Τεχουαντεπέκ (Tehuantepec).
Η προέλευση των Αζτέκων συνδέεται με τις μετακινήσεις πληθυσμών των προσφύγων Τολτέκων και της μετανάστευσης των Τσιτσιμέκ που εγκαταστάθηκαν στη λεκάνη του Μεξικού γύρω στο 1000, εγκαθιδρύοντας μικρά κράτη. Οι δυναστείες αυτών των κρατών διεκδικούσαν την καταγωγή τους από τους Τολτέκους και υιοθέτησαν τις ιδεολογίες τους, όπως επίσης την θεϊκής καταγωγής βασιλεία.
Προσεγγιστικός χάρτης της αυτοκρατορίας των Αζτέκων
Οι Αζτέκοι, επίσης γνωστοί ως Τενότσα (Tenochca) ή Μέσικα (Mexica), ήταν η τελευταία φυλή Τσιτσιμέκ από το Αζτλάν, η οποία μετακινήθηκε πιθανώς εξαιτίας ξηρασίας ή υπερπληθυσμού. Μετά από αρκετές μετακινήσεις εγκαταστάθηκαν σε μερικές ακατοίκητες ελώδεις νήσους κοντά στη δυτική ακτή της λίμνης Τεξκόκο (Texcoco) όπου, σύμφωνα με τον θρύλο, είδαν έναν οιωνό, ένδειξη της περιοχής στην οποία έπρεπε να χτιστεί η πρωτεύουσά τους: έναν αετό με ένα φίδι στο ράμφος του να κάθεται σε έναν κάκτο. Οι δίδυμες πόλεις Τενοτστιτλάν (Tenochtitlán) και Τλατελόλκο (Tlatelolco) ιδρύθηκαν το 1325 ή το 1345.
Οι Αζτέκοι μιλούσαν τη γλώσσα που ονομάστηκε αργότερα κλασική ναχουάτλ, μια παλιότερη μορφή της σημερινής ιθαγενούς γλώσσας του Μεξικού ναχουάτλ.
Εξάπλωση
Το 1367 οι Αζτέκοι άρχισαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως μισθοφόροι στον κυβερνήτη της πόλης κράτους των Τεπανέκ Αζκαποτζάλκο (Azcapotzalco). Ο Αζκαποτζάλκ διεκδικούσε από τους κυβερνήτες της Τεξκόκο την επικυριαρχία των νέων κρατών των Τσιτσιμέκ. Με μια σειρά συμμαχιών και εξεγέρσεων οι πόλεις των Αζτέκων έγιναν μεγαλύτερες και πλουσιότερες, με τους ίδιους τους Αζτέκους να αυξάνουν όλο και περισσότερο τη δύναμή τους. Το 1434 οι κυβερνήτες της πόλης των Αζτέκων Τενοτστιτλάν συνέπηξαν την αποκαλούμενη Τριπλή Συμμαχία με τους κυβερνήτες της Τεξκόκο και της Τλακοπάν. Όλα τα άλλα μικρά κράτη στη λεκάνη έγιναν φόρου υποτελή στη συμμαχία. Περί το 1500 υπολογίζεται ότι η Τριπλή Συμμαχία ήλεγχε μια περιοχή 200.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων και πιθανώς έναν πληθυσμό 10 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η πλήρης κυριαρχία των Αζτέκων επί της Συμμαχίας επετεύχθη περίπου το 1502.
Αστικοποίηση
Ο αστικός πολιτισμός που ενσωμάτωσαν τον 15ο και 16ο αιώνα θεωρείται ουσιαστικά συνέχεια τους πολιτισμού της Τεοτιχουακάν. Οι Αζτέκοι με τη σειρά τους επένδυσαν πολύ χρόνο και προσπάθεια στην κατασκευή των πόλεών τους και των περιμετρικών γεωργικών συστημάτων. Στο κέντρο της Τενοτστιτλάν υπήρχε ένας ιερός περίβολος, στον οποίο κυριαρχούσε μια υψηλή πυραμίδα (60 μ.), όπου βρίσκονταν οι ναοί του Τλάλοκ (Tlaloc), του θεού της βροχής, και του Χουϊτζιλοπότστλι (Huitzilopochtli), του θεού του πολέμου. Ο περίβολος περιελάμβανε επίσης τις ενδιαιτήσεις των ιερέων, μια μεγάλη αυλή για το παραδοσιακό παιχνίδι των Αζτέκων με τη σφαίρα, και ένα τζομπάντλι, στο οποίο επιδεικνύονταν τα κρανία των ανθρωποθυσιών. Γύρω από τον περίβολο βρίσκονταν τα ανάκτορα των κυβερνητών της Τενοτστιτλάν και δύο μεγάλες αγορές και πέρα από αυτά απλώνονταν περιμετρικά οι κατοικίες των πολιτών.
Γεωργία
Η γεωργία ήταν εντατική και απόλυτα εξαρτώμενη από τα συστήματα ελέγχου ύδατος της λεκάνης του Μεξικού, που διαμορφώθηκαν από την Τεοτιχουακάν Ι και ΙΙ (Teotihuacan). Τα συστήματα ελέγχου ύδατος (βλ. υδραυλικός δεσποτισμός) ήταν ζωτικής σημασίας και για την άρδευση και για την αποστράγγιση των λιμνών, αλλά πολύ περισσότερο για τον έλεγχο της παραγωγής. Οι Αζτέκοι χρησιμοποιούσαν επίσης την τεχνική των επιπλεόντων κήπων, με την εκβάθυνση των λιμνών και τη συσσώρευση της ιλύος του πυθμένα σε επιλεγμένα σημεία,τα οποία διαμορφώνονταν κατάλληλα είτε για διακοσμητικούς είτε για καλλιεργητικούς σκοπούς.
Κοινωνία
Η κοινωνία των Αζτέκων διαστρωματώθηκε σε τρεις κύριες κατηγορίες: τους ευγενείς (πίλλι), που ήταν συγγενείς του βασιλιά, τους πολίτες (ματσεχουάλες), που ανήκαν εκ γενετής σε μια από τις είκοσι πατριές και στους περιθωριοποιημένους ή κατακτημένους (μαγιέκες), ποου εργάζονταν ως μισθωτοί. Κατά τα άλλα, το κράτος των Αζτέκων κυβερνιόταν από ένα στρατοκρατικό καθεστώς, ευρισκόμενο διαρκώς σε πόλεμο προκειμένου να κατακτηθούν άλλες χώρες για να αναγκαστούν να πληρώνουν φόρους και να αποφέρουν αιχμαλώτους για τις ανθρωποθυσίες.] Τέχνη
Η χειροτεχνία ήταν σημαντική υπόθεση, οι δε καλλιτέχνες των Αζτέκων ήταν άριστοι λιθοξόοι, που εκτός του λίθου χρησιμοποιούσαν οψιανό, διάφανους κρυστάλλους και πράσινο νεφρίτη. Άλλα έθνη, ιδιαίτερα οι Μιξτέκ (Mixtec) της Οαξάκα (Oaxaca) προώθησαν την πολύχρωμη κεραμική, την κατασκευή θαυμάσιων χρυσών κοσμημάτων και περίπλοκων μωσαϊκών.
Οι Αζτέκοι είχαν επίσης ειδικευμένους γραφείς, που σχεδίαζαν και ζωγράφιζαν τα εικονογράμματα, και εξειδικευμένους τεχνίτες που ασχολούνταν μόνο με τη σύνθεση φτερών για την κατασκευή πολυτελών ενδυμάτων και καλυμμάτων κεφαλής, τα οποία χρησιμοποιούσαν οι ευγενείς. Για τα χρώματά τους χρησιμοποιούσαν φυτικές ουσίες, ορυκτά και όστρεα, στα οποία πρόσθεταν φυτικό λίπος.
Θρησκεία
Οι Αζτέκοι κληρονόμησαν από τους Τολτέκους και τους Μάγια την πρακτική της ανθρωποθυσίας. Πίστευαν ότι οι κύριες θεότητές τους, ο Χουϊτζιλοπότστλι και ο Τεζκατλιπόκα, έπρεπε διαρκώς να τρέφονται με το αίμα και την καρδιά των θυσιασμένων θυμάτων, προκειμένου να διαιωνιστεί η ύπαρξη του κόσμου. Υπολογίζεται ότι ετησίως θυσιάζονταν περίπου 15.000 άνθρωποι, τη σάρκα των οποίων έτρωγαν οι υψηλόβαθμοι πολεμιστές, οι ευγενείς και οι ιερείς.
Το τέλος
Η αυτοκρατορία των Αζτέκων τερματίστηκε απότομα στις 13 Αυγούστου του 1521 όταν ο Χερνάν Κορτέζ (Hernan Cortés) και οι κονκισταντόρ κατέλαβαν την πρωτεύουσα, σκότωσαν τον βασιλέα Μοντετσζούμα (Montechzuma) ή Μοντεζούμα (επίσης Μοκτεζούμα) II και εκχριστιάνισαν δια της βίας τους γηγενείς πληθυσμούς.
ΠΗΓΗ:ΒΙΚΙΠΑΙΔΙΑ
ΟΜΑΔΑ:ΤΑΚΗΣ Κ. ΛΕΥΤΕΡΗΣ Σ. ΚΩΣΤΗΣ Π. ΓΙΩΡΓΟΣ Δ.
Από το σχολικό βιβλίο
Το παρακάτω κείμενο, γραμμένο πολλά χρόνια πριν, είναι ένα σύγχρονο μήνυμα των Ινδιάνων της Βόρειας Αμερικής προς το σημερινό άνθρωπο.
(Λόγια του Σίατλ, αρχηγού μιας φυλής Ινδιάνων, σε γράμμα του προς τον πρόεδρο της Αμερικής, όταν αυτός τους ζήτησε τη γη τους):
. . . Αγαπήστε τη γη μας, καθώς την αγαπήσαμε εμείς και με όλη σας τη δύναμη, με όλη την τρανή μπόρεσή σας, με όλη την καρδιά σας, διατηρείστε τη για τα τέκνα σας και αγαπήστε την καθώς ο Θεός αγαπάει όλους μας. . .
. . . Ένα ξέρομε, που μπορεί μια μέρα ο λευκός να το ανακαλύψει: ο Θεός μας είναι ο ίδιος Θεός. Μπορεί να θαρρείτε πως Εκείνος είναι δικός σας, όπως ζητάτε να γίνει δική σας η γη μας. Αλλά δεν το δυνόσαστε. Εκείνος είναι Θεός των ανθρώπων. Και το έλεός Του μοιρασμένο απαράλλακτα σε ερυθρόδερμους και λευκούς. Αυτή η γη του είναι ακριβή. Όποιος τη βλάφτει, καταφρονάει το Δημιουργό της. Θα περάσουν οι λευκοί και μπορεί μάλιστα γρηγορότερα από άλλες φυλές. Όταν όλα τα βουβάλια σφαχτούν, όταν όλα τα άγρια αλόγατα μερέψουν, όταν την ιερή γωνιά του δάσους τη γιομίσει το ανθρώπινο χνώτο και το θέαμα των φουντωμένων λόφων το κηλιδώσουν τα σύρματα του τηλέγραφου με το βουητό τους, τότες πού να βρεις το ρουμάνι; Πού να βρεις τον αϊτό; Και τι σημαίνει να πεις έχε γεια στο φαρί σου και στο κυνήγι; Σημαίνει το τέλος της ζωής και την αρχή του θανάτου. . .
Σχόλιο δικό μας:
Ένα κείμενο, που αν τότε του είχαμε δώσει (ο λευκός άνθρωπος) τη σημασία που έπρεπε, ίσως σήμερα να μη χρειαζόταν να ορίζουμε «Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος», προσπαθώντας απελπισμένα να ευαισθητοποιηθούμε, βάζοντας τους εαυτούς μας αντιμέτωπους με την καταστροφή της φύσης στην οποία επιδιδόμαστε. Έχουμε άραγε λίγο χρόνο μπροστά μας, για ν' αλλάξουμε πορεία ή είναι πολύ αργά; Θα μπορέσουμε να βρούμε τη δύναμη να καταπολεμήσουμε την αλαζονεία μας; Ίσως να το καταφέρουμε αν συνειδητοποιήσουμε άμεσα το μέγεθος του κινδύνου που μας απειλεί.
